...I прасвечваюць нашыя сэрцы

Сярэдняя: 3.9 (28 галасоў)

Як адбіткі вякоў, як набыткі,
Што не ў сілах здалець і смуга, —
Легендарныя коні і світкі,
Вышываная — кроўю — сцяга...

Нашы плечы ў баях не паслаблі,
Хоць крышыў іх нягоды віхор.
Чаратамі — сталёвыя шаблі
Над прадоннем былінных азёр.

Наша моц гартавалася ў буры,
На гарачых кастрах пачуцця.
...Неабутыя славы катурны
Пры высокім дыханні жыцця.

Песня й праўда — бясцэнныя зліткі
(Чужакам хай пасвецяць рублі).
Легендарныя коні і світкі —
Ўсё разбуджана гулам зямлі!

На паверцы стаім, па праверцы,
Растапляючы камень і лёд.
I прасвечваюць нашыя сэрцы
Каліноўскі. Купала. Народ.

...I самы позні час...

Сярэдняя: 4.1 (30 галасоў)

Так мала сустракаліся з табой,
Жылі дасюль паблізу невядома.
...А самы ранні час, — ён цалкам твой,
Калі забыта і пазбыта стома.

Яшчэ на плечы не увесь цяжар
Апаў з дарог нязначных і вялікіх.
Не засланяй зажураны свой твар
Радкамі з вершаў спеўнага Хадыкі!

Шукала між насмешнікаў радню
I абмінала твой пагляд глыбінны.
I не таму малілася агню,
I не таму свае пяяла гімны.

I не тваёй журылася журбой,
I не тваім прасвечвалася горам.
...А самы позні час, — ён цалкам твой,
Расчынены наўсцяж дрыготкім зорам.

...I тая, што даўно завецца Вашай...

Сярэдняя: 3.5 (26 галасоў)
...I тая, што даўно завецца Вашай
I з Вамі да балючага грудка,
Павек не адхісне майго бясстрашша
I не закрэсліць роўнага радка
Рукі маёй,
                  што знала толькі Вашу
На схіле самай светлае пары,
Сто тысяч мук за ноч перагартаўшы
За той адзіны промень на зары.
Сама вясна з'яднала нашы душы,
Сама любоў нас вынесла з агню.
...I ўсё ж баюся я радком парушыць
I разбурыць між намі цішыню.
Вершы | Яўгенія Янішчыц

Глыбы думак. Праху глыбы...

Сярэдняя: 4.5 (2 галасоў)

Глыбы думак. Праху глыбы —
За сівою даўніной
Паміж Сцылай і Харыбдай,
Паміж сценкай і сцяной.

Адзіноты век? Гукання?
Не пачуўшы голас мой,
Ты прышлеш мне прывітанне
Паміж сонцам і зямлёй.

Беспрытул? Ды, дзякуй Богу,
Не згасае успамін.
Дай мне ласкі на дарогу,
Дзікі ландыш і палын.

Будзе светла мне і горка
За лагчынай, за гарой
Паміж ранішняю зоркай
I вячорнаю зарой.

Гэта, мілы мой, лёсу насмешка...

Сярэдняя: 4.6 (5 галасоў)

Гэта, мілы мой, лёсу насмешка:
На якую такую бяду
Белым цветам усыпана сцежка,
Я ж — на лёстачцы хісткай іду.

I нашто столькі мройнага квету
Абляцела яшчэ без пары,
I якому шчасліваму лету
Зноў кукуе зязюля ў бары?

Ты ідзі стараною, старонкай,
Мой, да кропелькі мой, і — чужы!
Белым кветам, калінаю горкай,
Агнявою агромленай гронкай
Паўстаю на ўспамінак душы.

Гэтак мне яшчэ не выпадала...

Сярэдняя: 5 (2 галасоў)
Гэтак мне яшчэ не выпадала,
Не было ўва мне такой нуды,
Каб да беглай сцежкі прыпадала,
Што бяжыць няведама куды.

Гэтак не было яшчэ са мною, —
Каб не знала: вораг ты ці брат;
Каб канала над чужой струною
Сэрца,
            ўкамянелае ад страт.

...Чуйныя,
                 дажджом размыты крокі.
З дрэў злятаюць дзён календары.
I сатканы вобраз твой далёкі
З белага туману і зары.
Вершы | Яўгенія Янішчыц

Мой горкі прыпамін...

Сярэдняя: 5 (9 галасоў)

Мой горкі прыпамін,
Жыцця скупая проза:
Яго туга — Палын!
Яе святло — Бяроза!
Якой бы старане
Ні аддаваць паклоны —
Заўсёды для мяне
Шчыміць агонь зялёны.
Над самым судным днём
I над жыццёвай прозай
Панікну Палыном
I выстаю — Бярозай.

Мтацмінда*

Сярэдняя: 4.9 (10 галасоў)
                          У Тбілісі, у пантэоне на гары Мта-
                          цмінда, пахаваны Ніколаз Барата-
                          твілі, Ілья Чаўчавадзе, Акакій Цэ-
                          рэтэлі, Важа-Пшавела, Галакціён
                          Табідзе...

Вінаградны і сонечны дзень,
Нібы горы, тут высяцца леты.
Не бывае бязгрэшных людзей,
Не бывае бязгрэшных паэтаў.

Мы з табою, гара, памаўчым.
Дык чаму ж навакол пасвятлела?
То каханыя лікі жанчын —
Можа, Мэры, а можа, Натэла.

Як прыбіты яны да цябе!
Хоць над ласкай — зямліца сівая.
Час не можа сканаць у журбе,
Бо паэзія сэрца — жывая.

Дай мне светлую жменьку надзей,
Цеплынёю грузінскай сагрэтай,
Не бывае бязгрэшных людзей.
Як святых, тут шануюць паэтаў.

* Мтацмінда (груз.) — святая гара.

Ні на міг, ні на век — не твая...

Сярэдняя: 4.3 (4 галасоў)

Ні на міг, ні на век — не твая.
Так і трэба, відаць, так і трэба!
Распрыгонена сцежка мая
Аж да самага хмарнага неба.

Пажадаю імклівай хады.
Не спаткаю ужо, не спытаю.
...Капытамі на снезе сляды
I на волі маёй — капытамі.

Вершы | Яўгенія Янішчыц

Пралескі

Сярэдняя: 4.9 (11 галасоў)
Мне гэтак светла на душы,
Хоць і захмаран край палескі.
Але ў гліняным гладышы
Пагодныя ўзышлі пралескі.

Клапотна іх ля раўчука,
Дзе парыжэлыя сумёты,
Шукала матчына рука
На светлы дзень майго звароту.

Як свята хутка настае,
З плячэй гады зняла дарога.
Цвітуць настольнік на стале,
I падаконнік, і падлога.

Аб тым, што дзень ці два гасціць
I дыхаць тым паветрам свежым,
Сказаць баюся,
                           бы ўпусціць
Гладыш са шчасцем беласнежным.

Прыгаршчы святла

Сярэдняя: 5 (4 галасоў)

У паэтэс лірычнае адзенне,
Яно ў радках з заранак і аблог.
Ды колькі раз падманвалі падзеі
I адступаўся памагаты Бог.

Нібы ў часы раскосага Батыя,
На сэрцы словы пікай упадуць.
Ярлык прыклеяць самыя святыя
I грэшныя — упасці не дадуць.

Дзе час былы з паводкай весялосці,
Дзе шчыры поціск вернае рукі?
Саманаіў расстайнай маладосці
Агнём на сэрцы выпіша радкі.

I змые час дурных здзіўленняў пену,
I пачуццё абвугліцца датла.
...Паэзія, — яна не знае тлену,
Калі ў душы хоць прыгаршчы святла.

Прызнанне вачамі

Сярэдняя: 4.4 (8 галасоў)
                        Воблік

Столькі светлай журбы у паглядзе,
Бы купальскі касцёр не ачах.
У сто першым, ў стотысячным радзе
Я пазнаю Цябе па вачах.

Колькі зор маладых, невядомых!
Колькі неба на лёгкіх плячах!
Паміж твараў чужых і знаёмых
Я шукаю Цябе па вачах.

Мо на вольнай дарожаньцы лепей
Спазнаваць адрачэнне і страх?
Ад бяды, ад агню хай аслепну —
Я убачу Цябе па вачах.

Ах, якога святла біятокі
Прашываюць — і рвуцца па швах?
Як жывецца Табе, мой далёкі, —
Я спытаю Цябе па вачах.

Што ж так снішся глухімі начамі
З лёсам неба на цяжкіх плячах?
Не страляй залатымі вачамі!
...Адчуваю Цябе па вачах.

                            1

Хто там прыдумаў, што выстылі страсці?
Раскашавацца лістам і траве.
Схоплена вечнаімгненнае шчасце:
Дзіўнае воблака ў небе плыве.

Вецер блакітны і вецер зялёны
Хай пагуляюць сабе ў галаве.
Знойдзен адзіны пагляд незамглёны —
Дзіўнае воблака ў небе плыве!

Ах, як на ласку завышаны цэны!
Здраджвае нітка дакладнай канве.
Слухаю вочы і слухаю сцены —
Дзіўнае воблака ў небе плыве!

О як спяшаецца вечны гадзіннік,
І тэлефон Вас на часткі ірве!
Пух тапалёвы ці ўскрык лебядзіны —
Белае воблака ў небе плыве.

Шлях разматае назад завіруху,
Будзе загойна сляды замятаць.
Мілы, ці зналі душэўную скруху:
Боязна поўныя вочы падняць.

А справа ў тым, што неаднойчы палохалі і раздзіралі душу маю — не, толькі не вочы: з лёду і шкла, растопленага лампаднага масла, застыглай чорнай смалы, цвікамі ўбітыя ў роўны фанерны квадрат, пустыя адтуліны шпакоўняў, глухія працяжнікі, як сцёртыя з аблічча звычайнай школьнай гумкай, а — таксама: нажніцы, таплякі, абцасы, шпрыцы, воўчыя ягады, вілы, іголкі, англійскія замкі...

Але гэта было дзіўнае супадзенне вачэй, хоць і на адлегласці, хоць і на тым грунтоўна-дасканалым бар'еры, які раздзяляў раз і назаўсёды. А ці гэта мне падалося? Вочы ж былі вышэй бар'ера і вышэй саміх нябесных зорак! Яны былі вышэй самай трапяткой паэзіі!


                      2

Бар'ер. Які бар'ер
Мы выдумалі самі?
Чым плацяць за давер?
Я адкажу:
— Вачамі!

Яшчэ ў нас не было
Ні стрэчы, ні расстання.
Адкуль жа б'е святло
Бясконцага світання?

Мне чуецца лягчэй
За променем магічным.
Не пазычаць вачэй.
(Сама магу пазычыць.)

Трывогу прыручу.
Стрыножу пал адчаю.
Я вуснамі маўчу.
Цалую Вас — вачамі!

                      3

Няроўны ўзрост і час.
Жывём як за замкамі.
Не патрывожу Вас
Дарэмнымі званкамі.

Я з лесу. З Лугаўя.
З азерца. I з балота.
I што для Вас мая
Маленькая істота?

I пра якія чары
Нашэпча Вам мой луг?
Сямейны, звыклы круг —
Далёка не ганчарны!

О хай Вам сняцца сны
І хоць адзін — прарочы!
...Да неба ці вясны
Мяне прыбілі вочы?

                      4

У глыбіні начэй,
Дзе светлячкі лунаюць,
Не вынесу вачэй!
Яны па мне страляюць.

Што робіцца з вясной:
Кіпіць, сышоўшы з тропу.
...Яны ж бягуць за мной
З вясновага патопу.

Што дзеецца з душой:
Затоплена вачамі.
Між гордай цішынёй —
Я ўскрык. А Вы — маўчанне.

Шуміць і скача свет,
Расхрыстаны і босы.
Банальны мой сюжэт:
Я — поле. Вы — нябёсы.

                      5

Мама, нада мною не журыся,
Не шукай гаючае травы.
Бачыш, як высока узняліся
Нашы песні — нашы журавы.

Родная, мо досыць на парозе
Каратаць жыццёвыя кругі?
...Як адзін загіне у дарозе —
Вернецца, не згубіцца другі.

Не Яга, не злая патароча
Мне ў маленстве сцежку перайшла.
I калі не сплю глыбокай ноччу —
Гэта ад высокага святла.

Мілая, то лёс мяне сурочыў,
Каб заўсёды зорнаю была.
I калі пяю глыбокай ноччу —
Гэта ад нязгаснага святла.

Пэўна, буду паміраць я двойчы
У імя азёр і зорных ніў.
На паўнеба сёння — толькі вочы
Спеўны лес удзячна запаліў.

                      6

Крыляйце, журавы
Высокага адчаю.
...О гэтак блізка Вы
Не небам — а вачамі!

Аціхнуць паплавы.
I бор пазалачае.
...О гэтак ясна Вы
Не словам — а вачамі!

Трывушчы мой народ,
А песняю — параніш.
Хай схлусіць хіжы рот.
Вачамі — не падманеш.

Дзень добры, зоў і рух,
Грыбная аблачына!
Хай здрадзіць подлы дух.
Вачамі — немагчыма.

                      7

Абвостраны мой слых
(Як боль разварушыла) —
Не крала зор чужых.
I духам не грашыла.

Але даю зарок,
Нібы пасля патопу.
Ды выхапіць мой зрок
Ваш светлы лік з натоўпу.

Радней і балючэй
Нахлыне азарэнне.
Не апускай вачэй,
Журлівае імгненне!

Святло і вышыня.
Да ласкі свет ахвочы.
...«Паўцарства — за каня!»?
Я аддала б — за вочы!

                      8

Салодкі боль, не знацьмеш ты спачыну.
Кахаю я — і ў тым мая віна.
...Яшчэ адну біблейскую жанчыну
Прыбіла, нібы зорку да акна.

Святло маё, а ты не кропля ў моры!
Няхай заваліць розным тлумам быт.
...Пісала вершы і будзіла зоры
Усё-такі не Ева, а Ліліт.

Святло, ты не мяняешся з гадамі,
Хоць час не толькі промнямі спавіт.
Вачмі якімі свеціш ты, Адаме, —
Ці не вачамі зорнае Ліліт?

Глыбока п'ю шчаслівае маўчанне.
Душа ці зорка высіцца ўгары?
...Пагавары са мной, Зямля, вачамі.
I ты, Сусвет, вачамі гавары.
Вершы | Яўгенія Янішчыц

У белым кіпені сады...

Сярэдняя: 4.3 (3 галасоў)

У белым кіпені сады,
У белым вэлюме маёвым.
Ды не прыйсці назад туды —
Там толькі роздым вішняковы.
Ды не прыйсці услед за той
Падзеяй, слаба прамільгнуўшай,
Калі зняверам, як вайной,
Разрабаваны нашы душы.
Ах, не прыйсці назад туды...
Але нашто? З якое мэты
У тыя белыя сады,
У летуценныя гады,
Дзе ні трывогі, ні бяды
Ні за сябе, ні за планету?..
Ды выбежыць цераз гады
Той вобраз, што не стаўся словам:
У белым кіпені сады,
Дзяўчынка ў вэлюме маёвым.
Ёй не прамоўлю: «Пачакай,
Перачакай пялёсткаў замець...»
Бо ўпершыню паклікаў май,
Бо і самой прыйшло на памяць,
Што абнавіўся свет з вясной,
Што нездарма спяваюць сцежкі,
Што варта жыць дзеля адной
Маёвай сынавай усмешкі.

У вянок Лесі Украінкі

Сярэдняя: 4.5 (2 галасоў)
Век праляцеў, а ці сон?
Ліст аднаўляе дуброва.
Вам з Беларусі паклон,
Ластаўка роднага слова.

Гэта не помнік Ваш, не —
Рухі жыцця нажавыя.
I Ваты крылы жывыя
Сцелюцца іншай вясне.

Чуйна ступаць па зямлі
Тым,
          хто за Вамі — з Радзімай.
Колькі паэтаў ўзнялі!
Сэрцаў Вы колькі збудзілі!

З Вамі гамоніць абсяг.
Раіцца з Вамі прырода.
Песня і Песні прасцяг —
Леся —
               легенда народа.

У маладой журбе...

Сярэдняя: 5 (11 галасоў)
У маладой журбе
Мой новы дзень імжыць.
З табой і без цябе
Я прывыкаю жыць.

I долі не кляну,
Жыву такой, як ёсць.
Гарчэй ад палыну
Світае маладосць.

Мядовы пах сянца,
Туман — што сырадой.
...Каханы,
                  да канца
Абраны ты другой.

Любві не наталіць
Скупой дажджынкай дня.
А жыць — пакуль баліць
На сэрцы вышыня.